پایان نامه  اثری پژوهشی است که توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و دکترا به عنوان بخشی از فعالیت های لازم جهت اخذ مدرک در مقطع مورد نظر به دانشگاه محل تحصیل ارائه می شود.

هدف پایان نامه( در ابتدا پروپوزال) نشان دادن توانایی دانشجویان در انجام کارهای پژوهشی است. بنابراین، پایان نامه ای مناسب هدفی مانند مقاله علمی پژوهشی را دنبال می کند.ممکن است پایان نامه همه داده ها و پیشینه های بدست آمده را در خود داشته باشد. بنابراین، پایان نامه طولانی تر از مقاله علمی پژوهشی است. در رابطه با نگارش پایان نامه کمتر می توان اصولی یکدست را برای همه موارد پیشنهاد نمود. به طور معمول دانشگاه های بزرگ برای پایان نامه دستنامه هایی را تهیه و در اختیار دانشجویان قرار می دهند که بر اساس  آن عمل می کنند. اگر چنین دستنامه ای وجود نداشته باشد، راه حل مناسب آن است که دانشجویان به کتابخانه و بخشی که پایان نامه ها نگهداری می شود مراجعه و نمونه های از پایان نامه هایی که جدیدا کار شده است را بررسی کند.

بطور خلاصه پایان نامه از چهار یا پنج فصل تشکیل می شود. تفاوتی که وجود دارد این است که در برخی از دانشگاه ها مطالب فصل پنج به فصل چهارم منتقل و بنابراین فصلی تحت عنوان فصل پنج وجود ندارد. توضیح زیر در روشن شدن مسئله کمک می کند:

متن پایان نامه معمولا با فصلی تحت عنوان مقدمه شروع شده و با ارائه فهرست منابع و پیوست پایان می پذیرد.

 برنامه ریزی فرایند نگارش پایان نامه

مانند هر گزارش پژوهشی برنامه ریزی نگارش پایان نامه باید در اوایل فرایند پژوهش انجام پذیرد.برنامه ریزی می باید هدف هر فصل و داده هایی که برای آن مورد نیاز است را پوشش دهد.برنامه ریی همچنین می بایست محدود زمانی برای تکمیل کردن هر بخش را مشخص کند.

طرح پیشنهادی(پروپوزال)

نگارش طرح پیشنهادی(پروپوزال) از اولین قدم های در نگارش پایان نامه می باشد. دانشگاه ها از دانشجویان خود درخواست  ارائه طرحی پیشنهادی(پروپوزال) برای پایان نامه و برخی مواقع دفاع از آن می کنند.طرح پیشنهادی مقاصدی را دنبال می کند که روشن ترین آن این است که به دانشجو کمک می کند تا آنچه را که قصد انجام آن دارد باز کرده و توضیح دهد. از طرف دیگر مسئولان مرتبط نیز مشکلاتت، مسائل، کاستی ها و قوت ها را تشخیص داده و به دانشجو متذکر می شوند. طرح پیشنهادی( پروپوزال) به طور معمول خلاصه ای از سه فصل اول پایان نامه می باشد. در واقع دانشجو با نگارش مناسب این طرح می تواند بعد با کمی وسعت بخشیدن به آن، سه فصل پایان نامه خود را تکمیل کند.

مقدمه پایان نامه( فصل اول)

مقدمه اولین فصل پایان نامه می باشد و هدف از آن آشنایی خواننده با موضوع مورد تحقیق است. مطالب مندرج در مقدمه باید به نحوی باشد که با جملات ساده مساله تحقیق و اهمیت آن، هدف ها و چارچوب نظری را مشخص نموده و با روش منطقی و هدف دار خواننده را به سوی موضوع مورد تحقیق هدایت نمایید.ارائه تعریف واژه ها، متغیرها و بعضی دیگر از توضیحات د رمتن مقدمه باعث جذابیت آن خواهد شد. گروهی از استادان راهنما و دانشجویان ترجیح م یدهند که د راین فصل به معرفی فرضیه ها و یا سوالات پژوهش پرداخته شود. در مقابل تعدادی از این افراد هم امکان مناسب آن را د رفصل سوم یعنی روش انجام کار می دانند.

مروری بر تحقیقات انجام شده ( فصل دوم پایان نامه)

فصل دوم به بررسی پیشینه اختصاص دارد. در این فصل نویسنده به ارئه و بحث پیرامون آثار و نظرات پژوهشگرانی که آنها در پایان نامه مورد استفاده قرار گرفته است، اقدام می نماید. این قسمت بایستی حتی المکان به طور خلاصه و حاوی مطالب کلی باشد. ضمنا ذکر نام نویسنده مورد نظر و سال تحقیق او نیز در متن ضروریست. شیوه تنظیم این فصل متفاوت است. عده ای آثار فارسی و تاریخی تنظیم می کنند. همچنین اثار را می توان بدون توجه به نوع زبان و محل آن در ارتباز با موضوع تحقیق و جنبه های آن  ارائه و مورد بررسی قرار داد.

روش انجام کار( آزمایشات، مدل سازی و روش حل معادلات-فصل سوم)

در فصل سوم، روش انجام پژوهش، آزمایشات، مدل سازی، حل معدلات و … مورد بحث قرار می گیرد و محقق روش های جمع آوری اطلاعات و شیوه های تجزیه و تحلیل آنها را گزارش می نماید.

همان گونه که ذکر شد چنان چه فرضیه ها و سوالات پژوهش در فصل اول ارائه نشده باشد، در این فصل مبادرت به ارائه آنها می شود. باید متذکر شد که هر آن چه دانستن آن در مورد نحوه ی انجام پژوهش برای خوانندگان لازم است، باید در این فصل آورده شود.

داده ها، بحث، نتایج و پیشنهادات

در فصل چهارم، در صورتی که به صورت فوق تنظیم شده باشد. فصلی پر حجم خواهد بود. دراین فصل یافته های حاصل از تحقیق مورد تجزیه و تحلیل و بحث قرار داده می شود. یافته ها می تواند به صورت نمودار، جدول، یا تصایر نیز ارائه شود. یاتفته ها و استنباط های حاصله از بحث مورادی است که در این فصل ارائه می شود.

منبع: شبکه آموزشی، پژوهشی مادسیج

انتخاب موضوع پایان نامه به صورت حرفه ای توسط مادسیج،  

برای انتخاب موضوع فرم زیر تکمیل کنید و طرح انتخاب موضوع خود را انتخاب کنید