راهنمای طراحی پرسشنامه

پرسشنامه یکی از ابزار پژوهش است شامل مجموعه‌ای از سؤالات که هدف جمع‌آوری اطلاعات از پاسخ‌دهندگان را دنبال می‌کند. برای اولین بار، پرسشنامه را فرانسیس گالتون را طراحی کرد.
محاسن پرسشنامه
– از طریق پرسشنامه اطلاعات وسیع و حجیمی با سرعت زیاد گردآوری می‌شود.
– به زمان کمتری برای پاسخگویی و تکمیل نیاز دارد.
-هزینۀ آن نسبتاً پایین است.
-افراد زیادتری را می‌توان مورد پرسش قرار داد.
– امکان تبدیل داده‌ها به کمیّت، تجزیه و تحلیل و سنجش همبستگی گوناگون بین آن‌ها فراهم است.

معایب پرسشنامه
– این روش برای مطالعات عمیق و ریشه‌یابی‌ها در موارد خاص کارآمد نیست.
– احتمال بازنگشتن پرسشنامه به ویژه پرسشنامه‌هایی که با پست ارسال می‌شود، زیاد است.
– احتمال عدم درک مفاهیم و محتوای سؤالات پرسشنامه و بروز ابهام برای پاسخگو وجود دارد.
– به دلیل گسترده بودن عرصه عملیاتی پرسشگری و درگیر بودن افراد زیاد در رده‌ها و سطوح مختلف، امکان بروز خطا و اشتباه وجود دارد که باعث کاهش درجۀ اعتبار و اعتماد این روش می‌شود.
مرحله پیش مقدماتی
اولین مرحله قبل از ساخت یک پرسش نامه، مرحله پیش‌مقدماتی است. این مرحله درصدد کشف موضوعات و ماده‌ها برای درج در پرسشنامه و بررسی موادی است که شما در پیش نویس پرسشنامه وارد کرده اید.
سه شیوه اصلی برای انجام این کار وجود دارد:
– گروه متمرکز یا گروه بحث
– مصاحبه ی نیمه ساخت یافته
– پرسشنامه ی نیمه ساخت یافته .
 

– در گروه متمرکز محقق می‌تواند هر گونه تغییرات و گستره نظرات و عقایدی که بیان می‌شود را یادداشت کند. مزیت این روش آن است که افراد در بحث گروهی می‌توانند همدیگر را مورد پرسش قرار دهند و نوعی برانگیختگی ایجاد می‌شود.
– مصاحبه نیمه ساخت یافته برای کار روی یک عنوان خاص انتخاب می‌شود و راه‌هایی برای عبارت‌پردازی موضوعات و پرسش‌ها ارائه می‌دهد.” در مصاحبه نیمه ساخت‌یافته همانند گروه بحث ، می‌توان انواع موضوع‌ها را مطرح کرد ، اما به روشی ساده‌تر، جست و جو و روشن سازی بیشتری در جریان مصاحبه انجام داد ، زیرا مصاحبه فقط با یک نفر انجام می شود. این روش گستردگی گروه بحث را ندارد ، اما پاسخ‌ها از عمق بیشتری برخوردارند.
– پرسشنامه های نیمه ساخت یافته را می توان برای افراد باسواد و تحصیلکرده استفاده کرد. در اینگونه پرسشنامه‌ها می‌توان پرسش‌های باز و فضای خالی برای پاسخ دادن را مطرح کرد.

*قبل از انجام مصاحبه‌های ذکر شده، نیاز به بیان مقدمه‌ای شامل موضوع تحقیق، اهداف و کاربرد تحقیق و همچنین تشکر از فرد پاسخ‌گو است. مقدمه‌ را به گونه‌ای مطرح کنید که مصاحبه‌شونده به همکاری با شما ترغیب شود؛ اما این کار را با دقت و به گونه‌ای انجام دهید که باعث سوگیری مصاحبه‌شونده نشود و اطلاعات زیادی در اختیار فرد قرار نگیرد.
نمونه مقدمه پرسشنامه:
ـ پرسشنامه حاضر به منظور شناخت موانع حضور زنان در مناصب مديريتي براي برنامه ريزي در جهت هدايت ، رشد و انتصاب عادلانه نيروي انساني در خدمت موثر به ارگان‌ها تهيه وتدوين شده است. دقت نظر شما در تكميل پرسشنامه ما را در تحقق اهداف یاری می‌نماید. با تشکر
ـ رشد و توسعه هركشور نيازمند عزم ملي و اعتقاد مردم آن كشور به باورهاي رشد و توسعه بوده و اين امر مستلزم فراهم شدن شرايط رشد مي باشد. از آنجائيكه نقش صنعت بيمه حمايت مالي مردم از بروز خسارتهاي احتمالي مخصوصا حوادث طبيعي است تا بتوانند به حيات خود ادامه دهد، بيمه …. قصد دارد از ديدگاههاي ارزشمند بيمه گذاران در راستاي ارتقاي سطح كيفي خدمات بهره مند شود. خواهشمنديم با تكميل فرم نظرخواهي، ما را در اين مهم ياري فرمائيد .

*پرسشنامه دوم نسبت به پرسشنامه اول، مقدمه طولانی‌تری دارد. چنین مقدمه طولانی که برای مصاحبه شونده بیان مسئله طرح شود نیازی نیست.

برای آموزش های  بیشتر به کانال تلگرام مادسیج مراجعه کنید

https://telegram.me/madsgcom