دانلود مقاله چهره پیامبران و قصص قرآن در ادبیات فارسی

دریافت «جلوه خاص آیات قرآنی در ادبیات فارسی» از شبکه آموزشی پژوهشی ایران -مادسیج. هدف از ارائه این مطلب آشنایی دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی  با تاثیر پذیری ادبیات فارسی از قرآن است.

قرآن وقتى آمد و جهان بينى و تفكرى نو عرضه كرد, بسيارى از واژه ها بدون اين كه نسخ شوند, محتواى جديد يافتند. وقتى فارسى زبان مسلمان مى گفت: اهريمن, اين ديگر همان موجود قدرتمندى نبود كه با اهورا مزدا مى جنگد, در ايجاد شر و بدى درست به اندازه اهورا مزدا در ا يجاد خوبى وخير, قدرت دارد, بلكه از اين كلمه, شيطان را مى فهميد كه بنده مطرودى است, در احاطه قدرت الهى. بد كار است و دشمن انسان, امّا (خالق) و خداى شر نيست, در ايجاد شر هم قدرت محدود دارد.

(خدا) ى فارسى زبانان هم ديگر اهورا مزداى درگير در نبرد عليه اهريمن نبود.
ييكى از راههاى دگرگون شدن زبان همين است كه واژگانى ازآن زبان, داراى معانى جديد شوند و كم كم معانى گذشته آنها فراموش شود.

نوع ديگر تأثير قرآن بر زبان فارسى وارد كردن واژگان و اصطلاحات جديد بود.
قرآن و اسلام, لغات و اصطلاحات خاصى را با خود آورد كه مربوط مى شد به معانى جديد و تازه فرهنگ و پيام نوى كه به ارمغان آورده بود ; كلماتى مثل جهاد, شهادت, صلات, هجرت و… ونيز كلماتى مثل امام, خليفه, جماعت و… كه مربوط به عبادات و نظام فكرى و اجتماعى جديد مى ش د. طبيعى بود كه اين واژگان در زبانهاى ديگرى هم كه اين نظام فكرى اجتماعى را پذيرفته باشند, يا حتّى فقط بخواهند درباره آن سخن بگويند, راه يابد.

از مهم ترين بهره هاى زبان فارسى از قرآن اين بود كه قرآن به احيا, حفظ و گسترش زبان پارسى, كمك شايانى كرد.

حفظ زبان فارسى از اين راه بود كه مسلمانان فارسى زبان براى فهم معانى قرآن, نياز به ترجمه قرآن داشتند. دانشمندان فارسى زبان بر اساس نياز, به ترجمه و تفسير قرآن همّت گماشتند. برخى از نويسندگان را نظر بر اين است كه نخستين ترجمه قرآن به زبان فارسى به دست سلما ن فارسى, صحابى معروف حضرت رسول اكرم (ص) انجام شد21.

در قرنهاى بعد, به دليل ظرافت بسيار ترجمه قرآن از يك طرف و نبودن وسايل نشر از طرف ديگر, در هرگوشه اى از حوزه زبان فارسى, ترجمه يا ترجمه هايى از قرآن مجيد انجام مى پذيرفت, كه بيشتر به دست دانشمند ترين هاى هر زمان نگارش مى يافت. اين ترجمه ها كه تعدادشان كم هم نيست, نشان رويكرد گسترده اى است كه مردم و دانشمندان پارسى زبان از سده هاى اول نفوذ اسلام در حوزه زبان فارسى, به قرآن وفهم و تفهيم آن داشته اند.

رضا انزابی‌نژاد، استاد بازنشستۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد است. از او ده‌ها عنوان کتاب و مقاله در زمینۀ شرح و تصحیح و ترجمه و … به یادگار مانده‌است. انزابی‌نژاد به مدّت هفت‌سال سردبیر مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بود. او همچنین یکی از اعضای قطب علمی فردوسی‌شناسی بود. کتاب «چون من در این دیار» (جشن‌نامۀ استاد دکتر رضا انزابی‌نژاد) در سال ۱۳۸۹ به همّت تنی چند از استادان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی منتشر شده‌است.

او  علاوه بر تخصص در متون کلاسیک (به ویژه متون تاریخی دوره مغول)، نظامی گنجوی، سعدی و ادبیات معاصر، به زبان‌های خارجی: ترکی، عربی و فرانسه تسلط داشت.

دکتر انزابی نژاد از سال 1351 تدریس خود را در دانشگاه تبریز آغاز کرد و از سال 1366 تا قبل از بازنشستگی  با دانشگاه مشهد فردوسی مشهد همکاری داشت. او در این مدت علاوه بر تدریس در دانشکده ادبیات، مدیریت مجله دانشگاه ادبیات را نیز به عهده داشت.

تألیف نزدیک به 40 مقاله علمی در مجلات معتبر کشور: دانشگاه‌های تهران، تبریز، مشهد، تربیت معلم و مجلات نشر دانش، آینه پژوهش سخنرانی‌های علمی در چندین کنگره از جمله کنگره جهانی فردوسی، حافظ، نظامی و فضولی بغدادی در ایران، هند، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان از کارهای ایشان است.

در سال 1389 دوستان و یاران دکتر انزابی نژاد برای عمری فعالیت ادبی و نوشتاری او یادنامه‌ای در بیش از 500 صفحه را از سوی انتشارات سخن منتشر کردند به نام «چو من در این دیار».

از جمله تالیفات دکتر انزابی نژاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فرهنگ لغت عامیانه، تصحیح و شرح مقامات حمیدی، تصحیح و شرح تجارب الامم فی تاریخ العرب و العجم، تصحیح و شرح چهار مقاله عروضی، تصحیح و شرح بوستان سعدی، فرهنگ لغت الرائد (عربی به فارسی)، رمان بابک (ترجمه از ترکی)، گزیده تاریخ بلعمی (کتاب درسی دانشگاهی)، گزیده مخزن الاسرار (کتاب درسی دانشگاهی)، گزیده کشف الاسرار میبدی (کتاب درسی دانشگاهی).

دکتر انزابی نژاد در روز جمعه 4 اسفند و در سن 76 سالگی دار فانی را وداع گفت.

دکتر رضا انزابی نژاد در مقاله ی حاضر «چهره پیامبران و قصص قرآن در ادبیات فارسی» بازتاب پیامبران و نیز قصه های قران را در ادبیات فارسی همراه با ذکر شواهد و مثال هایی نشان داده است.

   برای دسترسی به همه پاورپوینت ها،جزوات و دیگر فایل های رشته زبان و ادبیات فارسی کلیک کنید.