افزایش احتمال وجود آب در کره مریخ

 

افزایش احتمال وجود آب در کره مریخ

تحقیقات و نتایج جدید احتمال وجود آب در کره مریخ را بیش از پیش افزایش داده است.

دانشمندان می‌گویند که وجود رگه‌های تیره روی سطح کره مریخ به احتمال قوی به دلیل جریان فصلی آب مایع است و این به نوبه خود می‌تواند امکان وجود حیات در این کره را فراهم کند.
اگرچه منبع و شیمی آب شوری که تصور می شود در ماههای تابستانی در مریخ جریان داشته ناشناخته باقیمانده است، اما این کشف امید دانشمندان را به امکان وجود حیات میکروبی در زیر پوسته دور از تابش شبیه‌ترین سیاره منظومه شمسی به زمین افزایش داده است.

تصاویری که از ماهواره‌ ناسا دریافت شده نشان می‌دهد که این لایه‌های تیره رنگ ظاهرا ناشی از ته‌نشین شدن نمک روی سراشیبی‌های کره مریخ است.

انواع نمک‌های موجود در کره مریخ دارای قابلیت کاهش نقطه انجماد و یا تبخیر آب است؛ در نتیجه آب مایعی که در نزدیکی سطح مریخ تشکیل می‌شود به اندازه کافی فرصت حرکت کردن را پیدا می‌کند.

گروه پژوهشگران نتیجه تحقیقات اخیر را در نشریه نیچر جئوساینس (Nature Geoscince) منتشر کرده‌اند.

دانشمندان معتقدند که این موضوع می‌تواند به امکان وجود حیات در مریخ شدت بخشد، زیرا وجود آب مایع زمینه تشکیل موجودات تک سلولی را فراهم می‌آورد.

جان گرانسفلد، مدیر بخش ماموریت‌های علمی ناسا در نشست مطبوعاتی ویژه ای که روز گذشته برای اعلام یافته های جدید ناسا درباره احتمال وجود آب در مریخ برگزار شد، گفت: این یافته‌ها نشان می‌دهد که ممکن است امروزه نیز در مریخ، حیات وجود داشته باشد.

جیم گرین، مدیر بخش علوم سیارات ناسا اظهار کرد: مریخ نه تنها خشک و بی‌آب و علف نیست بلکه آب مایع تحت شرایط خاص در این سیاره وجود دارد. اما ناسا اکنون در بررسی بقایای آب شور به دنبال نشانه‌های حیات عجله نخواهد کرد.

گرانسفلد اظهار کرد: اگر من یک میکروب در مریخ بودم، احتمالا در نزدیکی این مناطق زندگی نمی‌کردم. احتمالا می‌خواستم در مناطق شمالی‌تر‌ یا جنوبی‌تر و در زیر سطح زندگی کنم که یک یخچال طبیعی آب شیرین در آنجا وجود دارد. ما تنها به وجود این مناطق مظنونیم و شواهدی علمی از وجود آن‌ها داریم.

کشف جریانات آب زمانی صورت گرفت که دانشمندان روش جدیدی را برای بررسی نقشه‌های شیمیایی سطح مریخ که توسط مدارگرد اکتشافی مریخ به دست آمده بود، تولید کردند.

آن‌ها نشانه‌هایی از نمک را یافتند که تنها در صورت وجود آب در کانال‌های باریک درون دیواره صخره‌ها در منطقه استوایی مریخ شکل گرفته‌اند.

این دامنه‌ها که اولین بار در سال 2011 گزارش شدند، در طول ماههای گرم تابستان در مریخ شکل می‌گیرند و سپس با کاهش دما، از بین می‌روند. اکنون یافته‌های جدید نشان داده که نشانه‌های شیمیایی مواد معدنی هیدارته نیز به همین شکل هستند.

محققان مظنون بودند که رگه‌ها با جریان آب منقطع شده‌اند اما پیش از این نمی‌توانستند سنجشی در این مورد انجام دهند.
همچنین ابزار حسگر ماده شیمی موجود بر روی این فضاپیمای مداری نیز نتوانست جزئیات دقیقی در مورد رگه‌های باریک که عرضشان معمولا کمتر از پنج متر است، به دست بیاورد.

اما دانشمندان یک برنامه رایانه‌یی طراحی کردند که می‌تواند هر پیکسل را به طور منفرد بررسی کند. این داده‌ها سپس با تصاویر وضوح بالا از رگه‌ها مرتبط شد. دانشمندان بر عریض‌ترین رگه‌ها متمرکز شده و انطباق 100 درصد بین مناطق و تشخیص‌های نمک هیدرات شده به دست آوردند.

مدارگرد اکتشافی مریخ این سنجش‌ها را طی داغترین زمان‌های روز مریخ انجام داده بود، از این رو دانشمندان معتقد بودند هرگونه نشانه آب یا شواهدی از مواد معدنی هیدرات شده باید تبخیر شده باشد.

به گفته این پژوهشگران، در صورت یافتن منابع آب مایع روی سطح کره مریخ، فضانوردان در آینده ممکن است بتوانند از آن برای استفاده خود بهره‌برداری کنند.

البته به گفته آنها، یافتن آب مایع روی سطح کره مریخ کار ساده‌ای نیست، زیرا معمولا دمای هوا زیر صفر درجه است و فشار اتمسفری به حدی پایین است که موجب بخار شدن سریع آب می‌شود اما مشاهده لایه‌ها و رگه‌های عمیق سطح کره مریخ در طول ۱۵ سال گذشته و تغییر شکل آنها در فصول مختلف به این فرضیه استحکام می‌بخشداین کشف تائید کرد که آب در شکل‌گیری این ویژگی‌ها نقش دارد.

از کشف آب تا وجود حیات

هنوز مشخص نیست که مواد معدنی به طور مستقیم بخار آب را از جو نازک مریخ جذب می‌کنند یا اینکه منبع دیگری از یخ ذوب شده در زیر سطح سیاره وجود دارد.
منبع آب هرچه که باشد، دورنمای وجود آب مایع حتی به شکل فصلی، این دورنمای جذاب را از امکان وجود حیات در مریخ افزایش می‌دهد. اگرچه به گفته دانشمندان، به اطلاعات بسیار بیشتری در مورد شیمی آب پیش از انجام ارزیابی توسط محققان نیاز است.

دورنمای آب، حتی آب شور و با رنگ و لعاب شیمایی، پیامدهایی برای ماموریت‌های انسانی آینده به مریخ دارد. ناسا قصد دارد تا اواسط دهه 2030 فضانوردان آمریکایی را در مریخ فرود بیاورد.

گرانسفلد خاطرنشان کرد: مریخ از منابع مفید برای مسافران آینده این سیاره برخوردار است. آب نقشی بسیار حیاتی دارد زیرا انسان به آب برای نوشیدن و اکسیژن برای تنفس نیاز دارد.
آب همچنین می‌توانند به مولکول‌های هیدروژن و اکسیژن تجزیه شده و سوخت موشکی مورد نیاز برای بازگشت به زمین را تولید کند.

شواهد وجود آب در سیاره سرخ در زمانی نزدیک مانند تابستان گذشته و چندین فصل قبل، یافته کلیدی دانشمندان بود که در روز دوشنبه مطرح شد. کاوشگر کنجکاوی ناسا که اکنون در مریخ در حال انجام ماموریت است، تاکنون شواهدی را مبنی بر برخورداری مریخ از همه مواد لازم و زیستگاههای مناسب برای حیات میکروبی در گذشته کشف کرده است.

دانشمندان به دنبال درک این مطلب هستند که چگونه مریخ از یک محیط گرم و مرطوب مانند زمین اولیه به صحرای خشک و سرد امروزی تبدیل شده است.

میلیاردها سال پیش، مریخ که فاقد میدان مغناطیسی حفاظتی است، بخش اعظمی از جو خود را از دست داد. طرحهای زیادی برای تعیین میزان آبی که این سیاره از دست داده و میزانی که به شکل یخ در یخچالهای زیرزمینی ذخیره مانده در حال انجام هستند.